Làm thế nào để não hình thành trải nghiệm Flow?

Động lực học não bộ linh hoạt và tiết kiệm năng lượng đặc trưng cho trải nghiệm dòng chảy (flow).

4 nội dung chính của bài viết:

• Các điều kiện không có “sự thất vọng” khi độ khó của “một thử thách cụ thể” hoàn toàn “phù hợp với trình độ kỹ năng” của ai đó sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho dòng chảy.
• Trong quá trình trải nghiệm dòng chảy, cuộc trò chuyện thần kinh không cần thiết sẽ im lặng và kết nối toàn bộ não được sắp xếp hợp lý theo những cách hiệu quả cao.
• “Vùng dòng chảy” được đánh dấu bằng sự đồng bộ hóa nhận thức và động lực học mạng mô-đun não linh hoạt, được tối ưu hóa về mặt năng lượng.
• Trải nghiệm trạng thái dòng chảy được đánh dấu bằng cảm giác mãn nguyện và không lo lắng hay buồn chán. Hình thành trạng thái dòng chảy có thể tăng cường sự tự tin, khả năng phục hồi và lòng tự trọng đồng thời giảm căng thẳng và nguy cơ trầm cảm.

Bước vào khu vực trong trạng thái dòng chảy là chìa khóa để đạt được hiệu suất cao nhất. Ngoài việc tối ưu hóa tiềm năng của một người hoặc giành chiến thắng trong một cuộc thi, trạng thái dòng chảy khiến chúng ta cảm thấy dễ chịu và về bản chất là bổ ích.

Nhưng điều gì đang xảy ra bên trong bộ não của chúng ta khi chúng ta trải nghiệm dòng chảy?

Cho đến gần đây, nền tảng sinh học thần kinh của trải nghiệm dòng chảy—và suy đoán về điều gì tạo điều kiện cho các trạng thái não bộ này—dựa trên lý thuyết nhiều hơn là khoa học thực tiễn.

Nghiên cứu mới dựa trên FMRI từ Đại học California, Davis, làm sáng tỏ những điều khả thi mà chúng ta có thể làm để tăng khả năng trải nghiệm dòng chảy bằng cách xác định điều gì đang diễn ra trong não khi người chơi video thực sự ở trong khu vực. Những phát hiện này (Huskey và cộng sự, 2021) đã được công bố vào ngày 11 tháng 11 trên Tạp chí Truyền thông được bình duyệt.

Nhờ công trình tiên phong của Mihaly Csikszentmihalyi, cái mà chúng ta thường gọi là “dòng chảy” đã trở thành một phần ngôn ngữ chung của chúng ta vào cuối thế kỷ 20. Hơn 30 năm trước, ông đã xuất bản một cuốn sách bán chạy nhất (Csikszentmihalyi, 1990) trong đó cô lập chín thành phần liên quan đến trải nghiệm trạng thái dòng chảy.

Một số điểm nổi bật của cuốn sách quan trọng này bao gồm quan sát của ông rằng các trạng thái dòng chảy liên quan đến “sự cân bằng giữa cấp độ kỹ năng và thử thách (hoạt động không quá dễ cũng không quá khó)” và “các mục tiêu có thể đạt được và phù hợp với bộ kỹ năng và khả năng của một người.”

Csikszentmihalyi cũng cho rằng “hoạt động về bản chất là bổ ích, vì vậy hành động không cần nỗ lực” và rằng “mọi người trở nên say mê với hoạt động của họ và trọng tâm của nhận thức bị thu hẹp lại.”

Kết hợp trực quan Cấp độ kỹ năng và Cấp độ thử thách tạo điều kiện thuận lợi cho dòng chảy.

Nghiên cứu mới nhất dựa trên FMRI của Richard Huskey và các đồng nghiệp UC Davis của ông dựa trên hiểu biết cơ bản của chúng ta về dòng chảy bằng cách tập trung vào cơ sở sinh học thần kinh của dòng chảy trong quá trình sử dụng phương tiện (ví dụ: trò chơi điện tử).

Ở đây, chúng tôi chỉ ra rằng dòng chảy được liên kết với cấu trúc liên kết mạng não mô-đun và linh hoạt, có thể đưa ra lời giải thích tại sao dòng chảy đồng thời được coi là có khả năng kiểm soát cao và dễ dàng, ngay cả khi độ khó của nhiệm vụ cao.

Dòng chảy có xu hướng xảy ra khi độ khó của nhiệm vụ (thử thách) và khả năng cá nhân (kỹ năng) đều cao. Đồ họa này minh họa “Mô hình dòng chảy” của Csikszentmihalyi và cho thấy cách tìm kiếm một điểm tuyệt vời nơi kỹ năng và thử thách được cân bằng sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho trải nghiệm trạng thái dòng chảy, được thấy ở góc phần tư phía trên bên phải với biểu tượng cảm xúc mặt cười.

Đối với nghiên cứu này, các nhà nghiên cứu đã sử dụng hình ảnh cộng hưởng từ chức năng để xem vùng não nào “sáng lên” với hoạt động và vùng não nào im lặng khi một nhóm người tham gia (n = 35) chơi trò chơi điện tử bên trong máy quét não fMRI.

Hình ảnh thần kinh fMRI cho thấy những người tự báo cáo trải nghiệm trạng thái dòng chảy có sự linh hoạt về nhận thức để nhấp vào “chế độ tiết kiệm năng lượng” giúp tối ưu hóa dễ dàng các chức năng của toàn bộ não bằng cách tăng cường một số mạng thần kinh và làm im lặng những mạng khác.

Tính linh hoạt của nhận thức, hiệu quả của não bộ và trạng thái dòng chảy Trải nghiệm luôn song hành

Đúng như dự đoán, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng khi thử thách về độ khó của trò chơi điện tử hoàn toàn phù hợp với trình độ kỹ năng và khả năng của một cá nhân, họ có nhiều khả năng tự báo cáo rằng mình đang trải qua trạng thái dòng chảy. Đáng chú ý, những trải nghiệm dòng chảy này được đánh dấu bằng động lực và sự chú ý mạnh mẽ, không có sự thất vọng và cấu hình của cái mà các nhà nghiên cứu gọi là “cấu trúc liên kết mạng não mô đun và linh hoạt”.

“Khi một số vùng não được kết nối dày đặc với nhau nhưng lại kết nối thưa thớt với các vùng khác, đây được gọi là cấu hình mạng ‘mô-đun’,” các tác giả giải thích trong một bản tin gần đây. “Sự cấu hình lại này được gọi là ‘tính linh hoạt’ và nó được cho là giúp mọi người phản ứng một cách thích ứng với các nhiệm vụ khó khăn.”

Huskey lưu ý: “Trong quá trình chảy, chỉ những cấu trúc não cần thiết được kết nối với nhau theo cách tiết kiệm năng lượng.

Những phát hiện mới nhất (năm 2021) về động lực học mạng lưới não bộ của các trải nghiệm dòng chảy đã chứng thực cho Lý thuyết Đồng bộ hóa Dòng chảy (Weber và cộng sự, 2009), cho rằng dòng chảy là “một trải nghiệm hài lòng, được tối ưu hóa về mặt năng lượng và rời rạc xuất phát từ trải nghiệm nhận thức”.

References

Richard Huskey, Justin Robert Keene, Shelby Wilcox, Xuanjun (Jason) Gong, Robyn Adams, Christina J. Najera. "Flexible and Modular Brain Network Dynamics Characterize Flow Experiences During Media Use: A Functional Magnetic Resonance Imaging." Study Journal of Communication (First published: November 11, 2021) DOI: 10.1093/joc/jqab044

Joshua Gold and Joseph Ciorciari. "Review on the Role of the Neuroscience of Flow States in the Modern World." Behavioral Sciences (First published: September 09, 2020) DOI: 10.3390/bs10090137

René Weber, Ron Tamborini, Amber Westcott-Baker, Benjamin Kantor "Theorizing Flow and Media Enjoyment as Cognitive Synchronization of Attentional and Reward Networks." 

Communication Theory (First published: October 09, 2009) DOI: 10.1111/j.1468-2885.2009.01352.x

Mihaly Csikszentmihalyi. Flow: The Psychology of Optimal Experience. (First published: January 1990) New York: Harper & Row.