Những niềm tin giới hạn bản thân limiting beliefs (P3)

Niềm tin giới hạn của bản thân là những suy nghĩ tiêu cực, những giới hạn tưởng tượng và quan điểm sai lầm về bản thân, về người khác hoặc về thế giới xung quanh, mà ta tin là đúng và ảnh hưởng đến hành động và cách suy nghĩ của chúng ta. 

1. Những dấu hiệu về niềm tin giới hạn của bản thân.

Có một số dấu hiệu cho thấy một người có niềm tin giới hạn của bản thân, bao gồm:

• Tự giới hạn: 
  • Người đó tin rằng họ không thể làm được điều gì đó và không cố gắng để thử. 
  • Hoặc người đó đặt ra giới hạn cho chính mình và không cho phép mình trải nghiệm những điều mới.
  • Hoặc cảm thấy rằng mình không thể làm được điều gì đó, do tin rằng mình không có khả năng hoặc một người nào đó không cho phép.

• Tự bị giới hạn: Cảm thấy bị giới hạn bởi các yếu tố bên ngoài như định kiến, phân biệt chủng tộc, giới tính hoặc độ tuổi.
• Tự chọn một cách an toàn: tự ti
• Tự ngăn chặn: (ngăn chặn hạnh phúc)
• Tự cấm đoán: Giới hạn bản thân bằng việc nghĩ rằng không nên, không được hoặc không thể làm một việc gì đó
• Tự chê bai: Tự đánh giá mình thấp hơn người khác, coi mình không đủ tài năng hoặc đáng yêu.
• Tự chỉ trích: Luôn tự đặt ra tiêu chuẩn cao đối với bản thân và chê bai mình khi không đạt được.
• Tự trách mình: Người đó tự trách mình cho các sự kiện không tốt xảy ra, thậm chí khi họ không phải là người chịu trách nhiệm.
• Tự cô lập: Tránh giao tiếp với người khác hoặc tham gia các hoạt động, do sợ bị thất bại hoặc bị phê bình.
• Tự hoài nghi: Không tin vào khả năng thực hiện điều gì đó, do tin rằng nó không thể hoạt động hoặc không thực tế.
• Phản kháng, chống đối:
• Tự phản kháng:
• Sự phản ứng tiêu cực: Bạn có thể tự động phản ứng tiêu cực đối với các tình huống mới hoặc khó khăn, không tìm cách giải quyết vấn đề một cách hiệu quả.
• Cảm giác bế tắc: Bạn có thể cảm thấy bế tắc trong cuộc sống hoặc sự nghiệp và không biết cách vượt qua.
• Sợ thất bại: Sợ rủi ro và thất bại, dẫn đến việc trì hoãn hoặc không thử.
• Sợ hãi: Người đó sợ thất bại và không muốn chấp nhận rủi ro mới.
• Không tự tin: Người đó không tin tưởng vào bản thân, không tin vào khả năng của mình có thể làm được một việc gì đó.
• Tự ti: Người đó tin rằng họ không xứng đáng với sự thành công hoặc hạnh phúc.
• Cảm thấy không tự do: Cảm thấy bị gò bó hoặc không có sự lựa chọn.
• Quyết định sai lầm: Người đó có xu hướng quyết định sai lầm và không thể giải quyết vấn đề hiệu quả.

Những dấu hiệu này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển và thành công của một người, do đó, nếu bạn nhận thấy mình có những dấu hiệu này, bạn nên cố gắng thay đổi để loại bỏ niềm tin giới hạn của bản thân, để đạt được sự tự do và thành công trong cuộc sống.

2. Sự ảnh hưởng của niềm tin giới hạn của bản thân đến cuộc sống

Niềm tin giới hạn có thể ảnh hưởng rất tiêu cực đến cuộc sống của một người bằng rất nhiều cách. 

Chúng có thể làm cho người đó tự hạn chế và không thể khai thác hết tiềm năng của mình. Những niềm tin giới hạn này có thể khiến người ta tự cấm đoán, cảm thấy tự ti, không tự tin và sợ hãi khi đối mặt với thử thách, và không thể đạt được mục tiêu. Chúng cũng khiến cho người ta giảm sự tự trị và khả năng tự chăm sóc bản thân, gây ra căng thẳng và lo lắng, và dẫn đến cảm giác bất mãn và thất vọng, ảnh hưởng đến sức khỏe và tâm lý của một người. Chúng có thể ảnh hưởng đến sự nghiệp, quan hệ cá nhân và tình yêu, và thậm chí có thể gây ra tình trạng stress, trầm cảm và rối loạn tâm lý. Cụ thể như sau:

• Giới hạn tiềm năng: Khi chúng ta tin rằng mình không đủ khả năng để đạt được một mục tiêu, chúng ta sẽ không cố gắng để đạt được nó. Điều này có thể dẫn đến việc bỏ lỡ cơ hội và không thực hiện được những ước mơ của mình.
• Giảm sự tự tin: Khi tin vào những giới hạn này, chúng ta có thể tự đánh giá thấp bản thân, không dám thử thách mình và không tin tưởng vào khả năng của mình. 
• Gây stress và lo lắng: Khi chúng ta nghĩ rằng mình không đủ tốt để làm được một điều gì đó, chúng ta sẽ cảm thấy lo lắng và căng thẳng vì sợ thất bại.
• Ảnh hưởng đến mối quan hệ: Niềm tin giới hạn có thể làm chúng ta thiếu tự tin và không cảm thấy thoải mái khi giao tiếp với người khác, đặc biệt là trong các tình huống khó khăn. Điều này có thể ảnh hưởng đến mối quan hệ của chúng ta với người khác.
• Giới hạn mối quan hệ: Niềm tin giới hạn có thể giới hạn chúng ta trong việc xây dựng mối quan hệ tốt với người khác, vì chúng ta có thể tin rằng mình không xứng đáng với tình yêu và sự quan tâm của họ.
• Giảm sự hài lòng với cuộc sống: Nếu chúng ta sống với Niềm tin giới hạn, chúng ta có thể không thấy được điều tốt đẹp trong cuộc sống và không hài lòng với những gì mình đang có và không thể đạt được sự thỏa mãn trong tâm trí.
• Ngăn cản sự phát triển: Nếu chúng ta không vượt qua được những giới hạn của chính mình, chúng ta sẽ không bao giờ thấy được tiềm năng thực sự của mình và không thể phát triển đến mức tối đa. Niềm tin giới hạn khiến chúng ta không tin rằng mình có thể phát triển và cải thiện bản thân, chúng ta sẽ không có động lực để học hỏi, thử nghiệm và phát triển.
• Đưa ra quyết định sai lầm: Nếu chúng ta tin rằng mình không đủ tốt hoặc không đủ thông minh để đưa ra quyết định chính xác, chúng ta có thể dẫn đến việc đưa ra quyết định sai lầm.

Do vậy, việc nhận ra và thay đổi niềm tin giới hạn là quan trọng để giúp một người phát triển bản thân và sống một cuộc sống tràn đầy ý nghĩa và hạnh phúc.

3. Vì sao niềm tin giới hạn có thể ảnh hưởng đến cuộc sống của chúng ta? 

Niềm tin giới hạn có thể ảnh hưởng đến cuộc sống một cách rất lớn vì chúng tác động trực tiếp đến tư duy và hành động của chúng ta. Nếu ta tin vào những giới hạn mà chính mình đã đặt ra, ta sẽ không bao giờ vượt qua chúng và thực hiện những điều mình muốn. Thay vì đặt mục tiêu cao và cố gắng đạt được chúng, ta sẽ tự hạn chế mình với những giới hạn mà mình tin là đúng.

Ví dụ, nếu ta tin rằng ta không thể thành công trong công việc của mình vì ta không có trình độ đủ cao, ta sẽ không cố gắng học hỏi và phát triển bản thân để nâng cao trình độ. Thay vào đó, ta sẽ chấp nhận vị trí thấp hơn và sống với sự không hài lòng.

Nếu ta tin rằng ta không xứng đáng với tình yêu và hạnh phúc, ta sẽ không tìm kiếm hoặc chấp nhận những mối quan hệ tốt đẹp mà mình xứng đáng có. Thay vào đó, ta sẽ tự gây khó khăn cho bản thân và sống với sự cô đơn.

Niềm tin giới hạn có thể dẫn đến những cảm xúc tiêu cực như lo lắng, sợ hãi, bất an, và thiếu tự tin được vì chúng tạo ra một tác động tiêu cực đến cách chúng ta suy nghĩ và cảm nhận về bản thân, về người khác, và thế giới xung quanh. Khi chúng ta tin rằng mình không đủ tốt để đạt được mục tiêu hoặc không xứng đáng để có những điều tốt đẹp trong cuộc sống, chúng ta sẽ trở nên lo lắng, sợ hãi, bất an, và thiếu tự tin hơn. Những cảm xúc này sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của chúng ta, ảnh hưởng đến quan hệ với người khác và hiệu suất làm việc của chúng ta

Ngoài ra, niềm tin giới hạn cũng có thể tạo ra các rào cản tâm lý và cản trở chúng ta khỏi việc đạt được tiềm năng của mình. Chúng ta có thể không tận dụng được cơ hội, tránh xa khỏi những thử thách hoặc quyết định sai lầm do sự sợ hãi và lo lắng. Các cảm xúc tiêu cực này có thể dẫn đến tình trạng stress, ảnh hưởng đến sức khỏe, quan hệ với người khác và cuộc sống chung của chúng ta.

Vì vậy, để đạt được những điều mình muốn trong cuộc sống, ta cần nhận ra và thay đổi những niềm tin giới hạn của mình.

4. Những niềm tin giới hạn từ đâu mà có?

Chúng ta có thể bị cài đặt những niềm tin giới hạn thông qua nhiều cách khác nhau, bao gồm:

• Những thông điệp xung quanh: Các thông điệp xã hội, văn hóa, truyền thông và giáo dục có thể ảnh hưởng đến niềm tin của chúng ta. Nếu chúng ta được tiếp xúc với những thông điệp tiêu cực liên tục, chúng ta có thể bị cảm thấy giới hạn và không tự tin trong bản thân.
• Kinh nghiệm cá nhân: Các trải nghiệm và sự kiện cá nhân của chúng ta có thể hình thành niềm tin của chúng ta. Những trải nghiệm tiêu cực trong quá khứ, như thất bại, tổn thương, hoặc bị từ chối có thể gây ra những suy nghĩ tiêu cực và ảnh hưởng đến niềm tin của chúng ta về khả năng của bản thân.
• Phương tiện truyền thông: Những thông điệp tiêu cực trong phương tiện truyền thông, chẳng hạn như tin tức, phim ảnh, và truyền hình có thể tạo ra ảnh hưởng tiêu cực đến suy nghĩ và niềm tin của chúng ta.
• Phản ứng của người khác: Phản ứng của người khác đối với chúng ta có thể ảnh hưởng đến cách chúng ta nhìn nhận bản thân và khả năng của mình. Nếu chúng ta bị chỉ trích hoặc bị đánh giá không tốt, chúng ta có thể bị ảnh hưởng bởi niềm tin giới hạn của bản thân.
• Hệ thống giá trị cá nhân: Các giá trị cá nhân của chúng ta cũng có thể ảnh hưởng đến niềm tin của chúng ta. Nếu chúng ta tin rằng thành công là điều quan trọng nhất, chúng ta có thể bị ảnh hưởng bởi niềm tin giới hạn của bản thân khi gặp thất bại hoặc không đạt được mục tiêu.
• Những giới hạn do chính bản thân đặt ra: Có thể chúng ta tự đặt ra những giới hạn và niềm tin tiêu cực cho bản thân mình mà không cần sự ảnh hưởng từ bên ngoài. Ví dụ, chúng ta có thể nghĩ rằng mình không đủ tài năng, không đủ thông minh hay không đủ giỏi để đạt được một mục tiêu nào đó.

Tất cả các yếu tố trên có thể kết hợp để hình thành niềm tin của chúng ta và có thể tạo ra những niềm tin giới hạn của chúng ta. Tuy nhiên, điều quan trọng là chúng ta có thể thay đổi các niềm tin giới hạn này bằng cách tự tìm hiểu, học hỏi và thay đổi cách suy nghĩ của mình. Việc giải phóng những niềm tin tiêu cực sẽ giúp chúng ta tự tin hơn trong cuộc sống và đạt được thành công trong những mục tiêu mà chúng ta đặt ra.

5. Làm sao để nhận diện và tháo gỡ các niềm tin giới hạn của bản thân?

Theo ChatGPT: Nhận diện và tháo gỡ các niềm tin giới hạn của bản thân là một quá trình tương đối phức tạp và có thể mất nhiều thời gian để đạt được kết quả. Tuy nhiên, các bước cơ bản sau đây có thể giúp bạn bắt đầu.

• Tìm hiểu về những niềm tin giới hạn của bản thân: Bạn có thể tự hỏi mình những câu hỏi để tìm hiểu về những niềm tin giới hạn của bản thân, ví dụ như “Tại sao tôi lại nghĩ rằng mình không thể làm được điều đó?” hoặc “Tôi có niềm tin rằng tôi phải làm tất cả mọi việc một mình không?”.
• Nhìn nhận lại những trải nghiệm của mình: Bạn có thể suy ngẫm và nhìn nhận lại những trải nghiệm của mình để tìm ra những niềm tin giới hạn đang ảnh hưởng đến bạn. Hãy thử suy nghĩ về những lần bạn thất bại và xem liệu có niềm tin giới hạn nào đang ngăn cản bạn.
• Thay đổi góc nhìn: Thay đổi góc nhìn có thể giúp bạn nhận ra những niềm tin giới hạn của mình. Hãy cố gắng nhìn nhận mọi vấn đề một cách tích cực và đặt mình vào vị trí của người khác để hiểu rõ hơn.
• Thay đổi hành động: Khi bạn nhận diện được các niềm tin giới hạn của mình, hãy thay đổi hành động của mình để tháo gỡ chúng. Hãy dành thời gian để học hỏi, rèn luyện kỹ năng mới và tìm cách vượt qua sự lo lắng và sợ hãi.
• Tìm kiếm sự giúp đỡ: Đôi khi, việc tháo gỡ các niềm tin giới hạn của bản thân có thể rất khó khăn. Hãy tìm kiếm sự giúp đỡ từ gia đình, bạn bè hoặc chuyên gia tâm lý học để có thể tháo gỡ những niềm tin giới hạn của bản thân một cách hiệu quả.

Những điều này có thể giúp bạn nhận diện và tháo gỡ các niềm tin giới hạn của bản thân. Điều quan trọng là bạn cần kiên trì và tự tin khi thực hiện các bước này

* Có một cách khác, đơn giản hơn để giúp bạn nhận diện và tháo gỡ các niềm tin giới hạn của bản thân một cách nhanh chóng và hiệu quả, là tham dự khóa thiền Đột Phá giới hạn của bản thân online và offline do Thiền Việt nam tổ chức vào tối thứ 2, 4, 6 hàng tuần.

Tác giả: Thiền Việt Nam