Vượt qua khó khăn trong phát triển bản thân

Cảm nhận của học viên Thiền Việt Nam, viết từ 6.7.2015

Tại sao mình lại trách mọi người và trách mình?… vì mình không muốn thay đổi mà muốn đổ trách nhiệm cho người khác và cho bản thân mình. Đổ trách nhiệm rồi thì cái người đang trách đó không còn lỗi nữa, cứ vậy nên mãi cũng không có gì thay đổi. Khi nhận ra như vậy thì sao? Câu hỏi đó nó hiện lên ngay sau khi mình vừa trả lời xong câu hỏi trên. Lúc đó mình mới bình tĩnh nhìn nhận lại, mình thấy mình đang dùng cái nhận thức hiện tại của mình để khám phá và nhìn nhận về một đối tượng đã xảy ra trong quá khứ, mà cái nhận thức ở thời điểm trong quá khứ đó nó lại khác bây giờ.

Trước khi nhận thức được điều này, nhìn nhận lại thì thấy là bên ngoài thì mình luôn trăn trở về vấn đề đó, luôn có một cái mong muốn là sẽ thay đổi mình, làm chủ và quyết định mọi thứ trong cuộc đời mình. Nhưng sự thật là mình đã không làm gì hết cho cái mong muốn đó của mình, bên trong mình có một cái không muốn nhưng mình không nhận thức được, những biểu hiện trách bản thân, trách người khác và cái trách đó nó làm mình cảm thấy thoải mái hơn với chính mình và với sự vô trách nhiệm của mình lúc đó. Giống như mình đang nằm trên cái ghế nó quá êm, quá thoải mái nên mình không muốn rời khỏi nó để làm gì hết mặc dù mình biết là mình đang muốn làm gì nhưng mình lại cảm thấy thoải mái hơn với cái trạng thái hiện tại đó. Trong đầu mình mới đặt ra một câu hỏi, tại sao trong cùng một con người, cũng một thời điểm mà lại tồn tại cả 2 điều muốn và không muốn như vậy, nó có mâu thuẫn không? Như vậy đâu mới là con người thật của mình. Tại sao cái điều muốn đó nó vẫn luôn thường trực trong người mình, nó là điều mình muốn thật sự hay chỉ là một hình ảnh mà mình tạo ra để che giấu cho con người thật của mình lúc đó.

Lúc chưa nhận thức được những điều này thì nó là như vậy đó. Nhưng bây giờ thì sao, khi đã nhìn nhận được hết những chuyện đó rồi thì mình lại quay sang hỏi chính mình, thời điểm này đây mình có đang thật sự muốn thay đổi bản thân mình không? Mình nghĩ về nó, nghĩ về cuộc sống trước đây của mình, nghĩ về những gì sẽ xảy ra trong tương lại nếu mình tiếp tục sống như vậy. Trước đây, khi chưa nhận thức được, mình sai mà mình không biết là mình sai nên mình vẫn sống rất thoải mái với con người đó của mình, kiểu như không biết không có tội. Nhưng bây giờ tự nhiên mình thấy hết bên trong của mình rồi, ngay cả việc mình lừa dối bản thân mình cũng nhìn ra được rồi mà vẫn tiếp tục sống lừa dối mình như vậy mình không làm được, rất khó chịu, giống như mình chính là cái gương tự soi mình luôn. Mình cảm thấy mọi mục tiêu trong cuộc sống của mình lúc này nó trở nên không còn ý nghĩa gì với mình nữa. Được sống với chính mình, quyết định mọi thứ trong cuộc sống của mình, không quan tâm đến những điều người khác nghĩ về mình, biết mình là ai mới là điều quan trọng nhất với mình lúc này, cảm thấy đó như là mục đích sống duy nhất của mình hiện tại tính tới thời điểm này. Ăn, ngủ hay làm bất cứ cái gì mình cũng sống trong nó, giặt đồ, chà sàn nhà, viết cảm nhận… mình cũng tập trung điều khiển. Ngay cả việc mình xem phim, một hoạt động chỉ để giải trí với mình, giờ nó cũng khác đi, xem không chỉ là xem nữa mà mình xem rồi mình nhìn nhận nhân vật đó đang có vấn đề gì, có lừa dối bản thân hay không,…rồi cũng có lúc mình nhìn thấy mình trong nhân vật đó nữa, cũng tình huống đó mình cũng đã từng cư xử như vậy đó. Rồi xem ca nhạc cũng vậy, mình cảm nhận được đứa đó đang hát bằng trái tim hay bằng lý trí. Mình đang sống trong cái thế giới đó, nó chi phối mọi thứ trong cuộc sống của mình lúc này.

Một lần nữa mình lại xác định lại động lực học của mình. Đi nhưng mình không đi trong sự mù quáng mà mình biết và nhận thức được mình đang muốn đi tới đâu, lý do vì sao mình muốn tới đó. Trước đây, mình thường lo chuyện của người khác, còn chuyện của bản thân mình mình lại để người khác lo cho mình. Gần đây nhìn lại thì thấy mình giảm hẳn được cái tình trạng đó, bớt lo chuyện của người khác hơn, trong những tình huống đó trong đầu mình tự nhận thức một cách tự nhiên luôn, chuyện đó không phải là chuyện của mình, chẳng liên quan gì tới mình cả, không cần phải quan tâm rồi mình không quan tâm nữa mà vẫn cảm thấy rất thoải mái với điều đó. 

Không giống như trước đây, mỗi khi nhìn thấy người khác làm sai hay nói sai một điều gì đó, mình không chịu được nhảy vô chỉnh sửa ngay, mình nói mình dạy người ta mà không cần biết người ta có cần nghe mình nói hay không, đòi hỏi người khác phải nghe mình. Trong khi chuyện của mình, mình tưởng mình quan tâm lắm, trằn trọc, suy tư lắm, đau đầu vì nó lắm nhưng thực ra chỉ là sự thể hiện bên ngoài thôi chứ thực chất bên trong chả quan tâm gì cả. Nhưng mình không biết điều đó, không nhận thức được nó vì bên trong mình lúc đó nó đang rất thoải mái với điều đó mặc dù bên ngoài thể hiện rất đau khổ này kia. Nhưng đến lúc mình không chịu thêm được nữa rồi, đã nhìn nhận được sự vô trách nhiệm của mình rồi thì mình không thể tiếp tục như vậy được nữa, tự nhiên nó tự thay đổi từ lúc mà mình nhìn thấy con người thật của mình. Giờ mình mới hiểu hơn vì sao thầy luôn bảo là phải nhìn thẳng vào sự thật, vì chỉ có mình nhìn thấy mình sai thì mình mới thay đổi được thôi, không ai có thể làm được việc đó giúp mình, ngay cả thầy có nhìn hết được con người thật của mình mà bản thân mình không ngộ ra được điều đó thì cũng vô ích, mình sẽ vẫn không thể chấp nhận được mình hoặc là chấp nhận bằng ý chí và bảo vệ hình ảnh cá nhân thôi. Những điều mà thầy nói đi nói lại rất nhiều lần, nhưng mình nghe chỉ ở mức hiểu cho đến khi mình nhìn nhận nó từ chính mình thì mình mới thực sự “ngộ”.

Động lực học là một cái nó sẽ thay đổi theo thời gian, phụ thuộc vào sự nhận thức và tiếp thu của mình. Mặc dù mới chỉ học được hơn một tháng nhưng đã rất nhiều lần mình dừng lại xác định lại động lực học của mình rồi. Trong quá trình mình đi càng sâu vào trong sẽ có rất nhiều khó khăn, sẽ có những lúc mình chán, không biết mình đang làm gì ở đây, thì lúc đó phải dừng lại, nhìn nhận lại là thực sự mình đang muốn gì, mình có đang thực sự muốn thay đổi điều gì đó bên trong mình không, có muốn thay đổi cuộc sống mình không, có muốn làm chủ, quyết định và chịu trách nhiệm về mọi thứ xảy ra với mình không hay mình cảm thấy vẫn đang rất ổn, chưa có vấn đề gì ghê gớm tới mức mình phải thay đổi mình, cảm thấy thoải mái với cuộc sống hiện tại của mình, với con người hiện tại và sẵn sang chấp nhận những chuyện sẽ xảy ra với mình, sống chung với nó mà không cần phải chịu trách nhiệm hay nhận lỗi gì về mình cả. Người khác tác động tới mình cũng chẳng sao, đau khổ, stress hay quá khứ gì đó rồi cũng sẽ qua thôi. Nếu mình đang suy nghĩ như vậy thì tốt nhất là mình nên dừng việc học ở đây, không cần phải học để mất thời gian, công sức, tiền bạc của mình làm gì. Còn nếu muốn giữ hình ảnh cá nhân thì cứ tiếp tục học nhưng phải xác định trước là mình sẽ không có gì thay đổi hết. Mình nhận ra mình sai mà mình vẫn muốn tiếp tục sai thì cũng hết cách.

Đó là cách giúp mình vượt qua khó khăn trong quá trình khám phá bản thân mình, mình đều dừng lại xác định xem mình có muốn đi tiếp hay không, không thì mình sẽ học trong trạng thái rất mệt mỏi, chán nản. Những câu hỏi tự hiện lên trong mình, tự hỏi tự trả lời, biết mình đang muốn gì rồi thì mình sẽ đi tiếp một cách rất thoải mái và thông suốt hơn. Cũng giống như cách mình sống vậy, mình không dừng lại xác định lại điều mình muốn trong cuộc sống mà chỉ sống để giữ hình ảnh cá nhân của mình, mình sẽ sống rất mệt mỏi để bảo vệ cho hình ảnh đó.

6.7.2015